رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند نیریز (ژوراسیک زیرین) در منطقه فارس

نویسنده

  • علی حسین جلیلیان استادیار، گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور، ایران
چکیده مقاله:

سازند نیریز دربر گیرنده کهن­ترین نهشته‌سنگ­های ژوراسیک منطقه فارس و آخرین واحد سنگ­چینه­ای گروه کازرون در حوضه زاگرس است. در این پژوهش رخساره­ها، محیط رسوبی و چینه­نگاری سکانسی بُرش الگوی این سازند به ستبرای 233 متر در تاقدیس خانه­کت و کوه سورمه به ستبرای 68 متر مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته­اند. یافته­های این پژوهش نشان داد سازند نیریز بیشتر از رخساره­های کربناته و شیل تشکیل شده است که در بخش میانی بُرش الگو با لایه­های کنگلومرای آهکی و ماسه­سنگ گلوکونیتی و در تاقدیس سورمه با ماسه­سنگ آهکی همراه است. شواهد موجود گواهی می­دهند که این مجموعه رسوبی کربناته­- ­آواری در زیرمحیط­های مختلف یک دریای کم‌ژرفا و محدود (اپیکانتیننتال) در جنوب راندگی اصلی زاگرس نهشته شده است. بخش زیرین سازند نیریز متشکل از دولومادستون و شیل با همراهانی از سنگ­های آهکی است که با نخستین پیشروی دریای ژوراسیک در خاور حوضه زاگرس در یک رمپ هموکلینال نهشته شده است. افزایش واردات آواری حاصل از فرسایش مناطق شمال خاوری حوضه به دلیل پایین بودن سطح آب دریاها در لیاس سبب گسترش دشت ساحلی و محدود شدن تولید کربنات در سکو شد. با این تغییر قابل توجه در رژیم رسوب­گذاری یک سامانه خلیج دهانه­ای متأثر از جریان­های کشندی در محدوده زاگرس بلند فعال شد که رخساره­های آواری میانه بُرش الگوی سازند نیریز محصول آن است. این واحد آواری در پوشش رسوبی مزوزوییک زاگرس منحصر به فرد است و با گسترش نهشته­های قاره­ای معادل سازند شمشک (ژوراسیک زیرین) در منطقه سنندج­-­ سیرجان ارتباط دارد. افزایش کربنات­های دریایی کم‎ژرفا همراه با آثار تبخیری­ها در بخش بالایی بُرش­های مختلف سازند نیریز نمایانگر پیشروی تدریجی دریا، کاهش واردات آواری و تثبیت دوباره شرایط سکویی به­ویژه محیط کشندی در آب‌وهوای خشک لیاس (سبخای ساحلی) است. تغییرات عمودی رخساره­ها نشان داد که توالی رسوبی سازند نیریز در منطقه فارس از یک سکانس رسوبی رده دوم (5 تا 50 میلیون سال) هم­ارز با بخش زیرین سوپرسکانس فرهاد (ژوراسیک زاگرس) تشکیل شده است. این سکانس به ­نوبه خود دو سکانس رده سوم (5/0 تا 5 میلیون سال) را شامل می­شود که با ناپیوستگی نوع 1 محدود شده و در اواسط لیاس (سینمورین­-­ پلینسباکین) پدید آمده­اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سورمه (ژوراسیک) در منطقه فارس

سازند سورمه معرف نهشته سنگ­های ژوراسیک منطقه زاگرس و یکی از مهم­ترین سنگ مخزن­های نفت و گاز حوضه خلیج فارس است. این سازند به طور عمده از کربنات­های ستبر لایه و صخره­ساز تشکیل شده و با ناپیوستگی فرسایشی از سازندهای نیریز (ژوراسیک زیرین) و فهلیان (کرتاسه زیرین) جدا می­شود. به منظور بازسازی تاریخچه رسوب­گذاری و شناخت سکانس­های رسوبی نهشته­های ژوراسیک زاگرس سه برش سطحی از سازند سورمه در منطقه فارس ...

متن کامل

بررسی رخساره ها، محیط های رسوبی و چینه نگاری سکانسی رسوبات سازند ساچون در برش زرقان (منطقه زاگرس چین خورده)

سازند تبخیرى ساچون از واحدهاى سنگ چینه نگاری رسمى جنوب غرب ایـران اسـت . ایـن سـازند در بـرش زرقـان بـا سـتبرای/ 259 6متر شامل لایه های متناوب از رسوبات شیل/مارن های رنگین ، تبخیری و کربنات است و در بین رسوبات سازند های تاربوردر بالا ورسوبات سازند جهرم در پایین قرار دارد. در برش زرقان، سازند ساچون دارای مرزپایینی از نوع ناپیوسته بـا سـازند تـاربورو مرز بالایی پیوسته و هم شیب با سازند جهرم می با...

متن کامل

میکروفاسیس ها،محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند داریان درشمال شیراز

سازند داریان یکی از مخازن مهم نفتی در جنوب غرب ایران است. در این مطالعه، میکروفاسیسها، محیط رسوبی و چینهنگاریسکانسی سازند داریان در تاقدیسهای سیوند و دشتک در شمال شیراز )زاگرس مرتفع( بررسی شده است. ستبرای این سازند دربرش سیوند 330متر و در برش دشتک 263متر بوده و به طور عمده در برگیرنده سنگ آهک با میان لایههای شیل است. سازندداریان در نواحی مورد مطالعه با همبری پیوسته بر روی سازند گدوان و با همبری...

متن کامل

بررسی رخساره ها، محیط های رسوبی و چینه نگاری سکانسی رسوبات سازند ساچون در برش زرقان (منطقه زاگرس چین خورده)

سازند تبخیری ساچون از واحدهای سنگ چینه نگاری رسمی جنوب غرب ایـران اسـت . ایـن سـازند در بـرش زرقـان بـا سـتبرای/ 259 6متر شامل لایه های متناوب از رسوبات شیل/مارن های رنگین ، تبخیری و کربنات است و در بین رسوبات سازند های تاربوردر بالا ورسوبات سازند جهرم در پایین قرار دارد. در برش زرقان، سازند ساچون دارای مرزپایینی از نوع ناپیوسته بـا سـازند تـاربورو مرز بالایی پیوسته و هم شیب با سازند جهرم می با...

متن کامل

رخساره ها، محیطهای رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند دزو در خاور زرند، ایران مرکزی

سازند دزو به سن کامبرین پیشین در خاور زرند (شمال باختر استان کرمان) برای شناسایی رخساره ها، محیط های رسوبی و سکانسهای آن مطالعه شده است. این سازند با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سنگهای سری ریزو قرار دارد و با یک ناپیوستگی فرسایشی در زیر سازند داهو قرار می گیرد. در مقطع مورد مطالعه، سازند دزو در برگیرنده سه بخش زیرین (تناوب ماسه سنگ و شیل/مادستون)، بخش میانی (تناوب سنگهای کربناته و تبخیری) و بخش زی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 27  شماره 106

صفحات  45- 56

تاریخ انتشار 2018-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023